Hoe maak je de dood bespreekbaar? Uit eigen ervaring heb ik geleerd dat kinderen het allerliefst wat willen betekenen in de week van de uitvaart. Kinderen willen graag voor de laatste keer bloemen brengen bij oma of opa, of voor de laatste keer een kus geven aan je broertje of zusje. En toch is het nog altijd lastig om kinderen te betrekken bij een uitvaart, maar waarom is dat lastig?
Kinderen vertonen vaak duidelijke emoties, zijn nog enorm transparant en nieuwsgierig. Kinderen stellen daarom ook vaak de waar, wat en waarom vragen.
Waarom voelt oma koud? Waar is oma nu dan? En wat gebeurd er als opa straks begraven wordt?
Door kinderen te betrekken bij een uitvaart en ze kennis te laten maken met de dood, zullen veel vragen vanzelf beantwoord worden. Zelfs wanneer de dood je familie overvalt, betrek kinderen en jongeren zoveel als lukt, er ontstaat ruimte voor open gesprekken, vrijheid van emoties en vooral veel minder onwetendheid.
Het belangrijkste is dat kinderen in de week van de uitvaart het gevoel hebben dat ze gezien en gehoord worden en dat ook hun emotie er mag zijn.
Een manier om de emoties te ontdekken is bijvoorbeeld door het samen schilderen van de uitvaartkist. Zo hebben wij samen met een familie gevoelens en emoties, beeldend gemaakt. Wij creerden een fijne setting waar ruimte was voor alles, de familie ging er vol in op. Ieder kon zijn eigen emoties uitdrukken, in kleuren, tekeningen en woorden er werd zelfs gedanst op de muziek die de kinderen zo leuk vinden. Het mooiste was dat er even geen verschil was tussen het kind en de ouder. Iedereen was even belangrijk en iedereen had hetzelfde doel, de uitvaartkist zo liefdevol, kleurrijk en mooi mogelijk maken. Precies zoals oma en mama was.
Van samen schilderen, naar samen verdrietig zijn, naar samen dansen, naar proosten op het leven en puur geluk ervaren, omdat je elkaar en alle mooie herinneringen hebt.
Een week na de uitvaart sprak de familie naar ons hun dankbaarheid uit. Zij realiseerden zich dat hun rouw al begon bij het samen vormgeven van de uitvaartkist. Dankbaarheid voor de blije herinnering die de kinderen overhouden aan die verdrietige periode in hun leven.
Die blije herinnering hebben de kinderen nu omdat de familie hen een keuze en de ruimte heeft gegeven om deze verdrietige periode samen aan te gaan. Voor hen was de keuze simpel ze gingen samen door de pijn heen of niet.
Het is niet altijd zo duidelijk. Soms hebben ouderst twijfels of ervaren ze een sterk gevoel van behoedzaamheid voor hun kinderen of raken zichzelf kwijt in hun eigen gevoelens, waardoor de gevoelens van je kind de druppels zijn die je eigen emmer doet overlopen.
Het gevoel van behoedzaamheid is een begrijpelijke reactie als je te maken krijgt met situaties waar je je kind het liefst nog lang niet mee confronteert. Helaas is de dood een onvermijdelijke en soms onverwachte gebeurtenis, waarin je binnen een korte periode veel keuzes moet maken. Het gevoel van behoedzaamheid zorgt er onbewust voor dat de vicieuze cirkel rondom de wederzijdse bescherming geactiveerd wordt. Op het moment dat je je kind niet direct verteld dat iemand overleden is, kan het zijn dat je kind het gevoel van behoedzaamheid naar jou als ouder creëert. Jullie willen elkaar beschermen voor negatieve en verdrietige gevoelens waardoor zowel jij als je kind zijn of haar rouw (on)bewust uitstelt.
Alle gevoelens, emoties en reacties zijn volkomen logisch. Welke emotie jullie ervaren, hopelijk geeft deze blog jullie inspiratie om met elkaar in gesprek te blijven, juist in de week van de uitvaart.
Comments